Wszystko o wypowiedzeniu umowy powierzenia przetwarzania danych

Marcin Sarna

Autor: Marcin Sarna

Dodano: 4 grudnia 2018
upoważnienie

Nie zawsze współpraca z kontrahentem układa się pomyślnie. Niejednokrotnie zachodzi konieczność łączącej strony umowy. Jeśli w takiej sytuacji zapisy odnośnie powierzenia przetwarzania danych osobowych widnieją w tej umowie, wówczas jej wypowiedzenie obejmuje oczywiście te klauzule. Jeżeli jednak strony zawarły odrębną umowę powierzenia przetwarzania danych, wówczas konieczne będzie wypowiedzenie także tej umowy. Sprawdź, kiedy można wypowiedzieć umowę powierzenia, w jakim trybie i z jakimi skutkami.

W temacie tygodnia znajdziesz:

  • ogólne informacje o rozwiązaniu umowy powierzenia przetwarzania danych,
  • wskazówki, w jakich przypadkach można wypowiedzieć umowę powierzenia,
  • przykładowe klauzule umowne z objaśnieniami,
  • oświadczenie o wypowiedzeniu umowy powierzenia.

Istota umowy powierzenia

Jak wiadomo, powierzenie przetwarzania danych osobowych to jeden z dwóch, obok udostępnienia, sposobów uprawnienia innego podmiotu do przetwarzania danych osobowych znajdujących się w posiadaniu danego administratora danych. Umowa powierzenia przetwarzania danych kreuje stosunek zobowiązaniowy pomiędzy administratorem a procesorem, który może przetwarzać przekazane mu na mocy umowy dane osobowe ale jedynie w zakresie i celu przewidzianym w umowie.  Powierzenie przetwarzania danych jest bowiem konsekwencją zlecenia procesorowi do realizacji części zadań administratora danych.

Do powierzenia przetwarzania konieczne jest więc zawarcie umowy o powierzeniu przetwarzania danych osobowych – w formie pisemnej lub elektronicznej. W treści umowy należy oznaczyć:

  • przedmiot przetwarzania,
  • czas trwania przetwarzania,
  • charakter i cel przetwarzania,
  • rodzaj danych osobowych,
  • kategorie osób, których dane dotyczą,
  • obowiązki i prawa administratora,
  • pozostałe kwestie wyliczone w art. 28 ust. 3 RODO.

Umowa powierzenia co do zasady musi obowiązywać przez cały okres przetwarzania danych

Jeżeli mamy do czynienia z odrębną umową powierzenia przetwarzania danych, to możemy przyjąć, że jest to umowa pomocnicza względem łączącej strony umowny głównej. Umowa taka powinna być tak ukształtowana, by obowiązywała tak długo jak umowa główna, ponieważ do realizacji umowy głównej konieczny jest dostęp procesora do danych osobowych przekazywanych przez administratora. Ma to niebagatelne znaczenie dla kwestii rozwiązania umowy powierzenia.

Przykład

Administrator zawarł umowę z firmą serwisującą komputery. Wykonanie tej umowy wymaga uzyskania przez tę firmę legalnego dostępu do danych osobowych przetwarzanych w komputerach, co wiąże się z koniecznością obowiązywania przez cały okres serwisowania umowy powierzenia przetwarzania danych.

W konsekwencji umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych nie powinna zostać rozwiązana – ani za wypowiedzeniem, ani też w innym trybie, nawet za porozumieniem stron - przed upływem okresu obowiązywania umowy głównej. Wyjątkiem jest tu jednak przypadek, gdy dane osobowe przekazane przez administratora nie są przetwarzane przez procesora przez cały okres obowiązywania umowy głównej. W takiej sytuacji istnieje możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy powierzenia przetwarzania danych bez naruszenia przepisów RODO – oczywiście o ile na takie rozwiązanie pozwala treść tej umowy.

Przykład

Spółka A wykonuje dla Spółki B audyt informatyczny, a mianowicie przegląd wszystkich systemów informatycznych administratora danych osobowych. W związku z powyższym strony kontrahenci zawarli umowę powierzenia przetwarzania danych – w formie załącznika do umowy o świadczenie usług audytu informatycznego.  Audyt ma przebiegać następująco:

  • określenie szczegółowego zakresu prac,
  • analiza systemów informatycznych
  • wypracowanie wspólnie z administratorem danych strategii IT na najbliższe lata.

Z uwagi na to, że przetwarzanie danych osobowych przekazanych przez administratora procesorowi nastąpi jedynie w ramach analizy systemów informatycznych, umowa powierzenia może obowiązywać jedynie do czasu zakończenia drugiego etapu realizacji usługi.

Nie zawsze wiadomo, jak długo potrwa przetwarzanie powierzonych danych

Nie zawsze możliwe jest ustalenie z góry okresu obowiązywania umowy powierzenia przetwarzania danych. W takiej sytuacji nie obejdzie się bez wypowiedzenia umowy powierzenia.

Przykład

Spółka A zawarła umowę o świadczenie usług audytu prawnego ze spółką B. Obok niej strony zawarły umowę powierzenia przetwarzania danych. W związku z audytem spółka A miała udostępnić dane osobowe pracowników spółce B, jednak tego obowiązku nie zrealizowała. W konsekwencji wykonanie audytu stało się niemożliwe. Spółka B rozwiązała umowę o świadczenie usług i zażądała kary umownej od spółki A. W mocy nadal jednak pozostawała umowa powierzenia przetwarzania danych osobowych. Tylko dzięki prawidłowo skonstruowanej klauzuli wypowiedzenia zapisanej w umowie powierzenia możliwe stało się rozwiązanie umowy powierzenia i spółka B mogła usunąć ze swoich komputerów przekazane jej dane osobowe.

Jakie zapisy zawrzeć w umowie

Możliwość wypowiedzenia umowy powierzenia przetwarzania danych nie została uregulowana w przepisach RODO. Konieczne jest więc wprowadzenie odpowiednich zapisów w samej umowie.

Przykład

Przykładowy zapis umowny nr 1

Każda ze stron może wypowiedzieć niniejszą umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia.

Taki uproszczony zapis daje stronom miesiąc na uporządkowanie swoich spraw, a przede wszystkim pozwala procesorowi na przeprowadzenie procedury usunięcia przekazanych danych. Z drugiej strony tak lakoniczna regulacja powoduje, że administrator danych wypowiadający umowę procesorowi wskutek rozlicznych naruszeń procesora naraża się na to, że dane osobowe dla których jest administratorem będą jeszcze przez miesiąc przetwarzane przez nierzetelnego partnera.

Przykład

Przykładowy zapis umowny nr 2
1. Umowa powierzenia może zostać wypowiedziana przez Zleceniodawcę ze skutkiem natychmiastowym bez okresu wypowiedzenia w przypadku:

a) rażącego  naruszenia  przez  Wykonawcę postanowień  niniejszej  umowy  powierzenia,  w szczególności  wykorzystania  danych  osobowych  w  sposób  niezgodny  z  niniejszą umową powierzenia;

b) wszczęcia  postępowania  przeciwko  Wykonawcy w  związku  z  naruszeniem  ochrony powierzonych danych osobowych lub poufności informacji.
2. Wypowiedzenie  niniejszej  umowy  powierzenia  przez  Zleceniodawcę jest  równoznaczne  z wypowiedzeniem umowy głównej.

Przedstawiona rozbudowana klauzula uprawnia do rozwiązania umowy powierzenia przetwarzania danych:

  • wyłącznie jednej stronie umowy, a mianowicie administratorowi danych osobowych (w umowie nazwanemu Zleceniodawcą),
  • jedynie w przypadku wystąpienia jednej z dwóch przesłanek wymienionych w klauzuli.

Warto dodać, że zagwarantowanie uprawnienia do przedwczesnego rozwiązania umowy powierzenia jedynie administratorowi danych jest uzasadnione i znajduje zastosowanie w wielu umowach powierzenia przetwarzania danych. większości umów powierzenia. Istotny jest również zapis, który powoduje rozwiązanie umowy o świadczenie usług (umowy głównej) wraz z umową powierzenia. Klauzulę taką warto stosować w sytuacji. Gdy dane mają być przetwarzane przez procesora przez cały okres obowiązywania umowy zachodzi konieczność przetwarzania danych osobowych przez procesora.

Przykład

Przykładowy zapis umowny nr 3
1. Zleceniodawca ma prawo rozwiązać niniejszą umowę bez zachowania terminu wypowiedzenia, gdy Wykonawca:

a) wykorzystał dane osobowe w sposób niezgodny z niniejszą umową;

b) powierzył przetwarzanie danych osobowych podwykonawcom bez zgody Zleceniodawcy;

c) nie zaprzestał niewłaściwego przetwarzania danych osobowych;

d) jest niezdolny do dalszego wykonywania niniejszej umowy.

2. Strony przewidują możliwość rozwiązania niniejszej umowy z zachowaniem 14 dniowego okresu wypowiedzenia ze skutkiem na koniec miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono pisemne oświadczenie.

3. Oświadczenie o rozwiązaniu niniejszej umowy bez zachowania terminu wypowiedzenia lub za wypowiedzeniem zostanie uznane za skuteczne pod warunkiem  jego doręczenia na piśmie drugiej Stronie.

Przedstawiona klauzula pozwala nie tylko wypowiedzieć umowę, ale też w ściśle określonych sytuacjach rozwiązać umowę powierzenia przetwarzania bez wypowiedzenia. Uprawnienie to przysługuje wyłącznie administratorowi. Poza tym uregulowano metodę liczenia okresu wypowiedzenia, co warto stosować, gdyż w ten sposób unikamy wątpliwości interpretacyjnych. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest też na skoordynowanie terminu rozwiązania umowy głównej i umowy powierzenia. Warto też zauważyć, że w klauzuli określono wymaganą formę wypowiedzenia.

Jak może wyglądać oświadczenie o wypowiedzeniu

Z kolei treść oświadczenia o rozwiązaniu umowy powierzenia zależy już od zapisów umownych. W braku odpowiedniej klauzuli oświadczenie o wypowiedzeniu umowy może brzmieć następująco:

Na podstawie …. umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych z dnia …………………….. działając w imieniu …………………. Oświadczam, że wypowiadam niniejszą umowę z zachowaniem 14 dniowym okresem wypowiedzenia.                      

Marcin Sarna

Autor: Marcin Sarna

Radca prawny, ekspert z zakresu ochrony danych osobowych. Specjalizuje się również w kompleksowej obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych, w szczególności świadcząc pomoc prawną dla producentów maszyn i urządzeń, przedsiębiorców funkcjonujących w branży usługowej i w sektorze energetycznym.

Nasi partnerzy i zdobyte nagrody » 


Nagrody i wyróżnienia» 

Poznaj kluczowe zagadnienia, z jakimi możesz się zetknąć podczas codziennej pracy IODO.
E-kurs dla początkującego Inspektora Danych Osobowych. Rzetelna wiedza i praktyczne ćwiczenia.

24-h bezpłatny test portalu!
Zyskaj pełen dostęp do bazy porad i aktualności!

SPRAWDŹ »

x