Naczelny Sąd Administracyjny uchylił decyzję Prezesa UODO dotyczącą tzw. ustawy kagańcowej oraz poprzedzający ją wyrok WSA. Oznacza to konieczność ponownego rozpatrzenia sprawy, zgodnie z nowym stanowiskiem organu nadzorczego i wytycznymi europejskich trybunałów. Wyrok potwierdza, że przepisy nakładające obowiązek ujawniania przez sędziów i prokuratorów o przynależności naruszają RODO.
Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) wyrokiem z 29 kwietnia 2025 r. (sygn. akt III OSK 5037/21) uchylił wcześniejszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) z 6 kwietnia 2020 r., dotyczącą tzw. ustawy kagańcowej. NSA przychylił się tym samym do skargi kasacyjnej Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO), co jest zgodne z nowym stanowiskiem organu nadzorczego, ogłoszonym przez Prezesa UODO Mirosława Wróblewskiego w maju 2024 r.
Uchylenie decyzji oznacza konieczność ponownego przeprowadzenia postępowania administracyjnego, które zostało wszczęte na żądanie Rzecznika. RPO wskazywał, że krajowe przepisy stanowiące podstawę przetwarzania danych osobowych muszą być zgodne z wymogami RODO – spełniać kryteria legalności, proporcjonalności i realizować interes publiczny. Obowiązek składania oświadczeń o przynależności do związków czy stowarzyszeń przez sędziów i prokuratorów, nałożony nowelizacjami m.in. ustawy o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Sądzie Najwyższym, był – zdaniem RPO – z tymi zasadami sprzeczny.
Początkowo UODO uznał, że skoro obowiązek wynika z ustawy, nie dochodzi do naruszenia RODO. Jednak pod przewodnictwem nowego Prezesa, Mirosława Wróblewskiego, organ zmienił stanowisko. Kluczowe znaczenie miały wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), który orzekł, że przepisy te są sprzeczne z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych.
Prezes UODO uwzględnił również wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) z 22 lutego 2024 r. w sprawie Kaczmarek przeciwko Polsce (sygn. 16974/14), w którym Trybunał stwierdził naruszenie art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. ETPC podkreślił konieczność istnienia jasnych, szczegółowych regulacji dotyczących przechowywania i przetwarzania danych, w tym zasad ich niszczenia i dostępu do nich przez osoby trzecie.
Zdaniem Prezesa Wróblewskiego, powyższe orzeczenia potwierdzają zasadność zarzutów podniesionych przez RPO oraz potrzebę zmiany stanowiska UODO. Wyrok NSA z kwietnia 2025 r. potwierdza, że nowe podejście organu nadzorczego jest zgodne z europejskimi standardami ochrony danych.
serwis UODO
Z wideoszkolenia dowiesz się m.in.:
Szkolenie prowadzi Agnieszka Wachowska, radczyni prawna, Co-Managing Partners, Szefowa zespołu IT-Tech w TKP
© Portal Poradyodo.pl
