NSA: Kościół nie podlega RODO

Naczelny Sąd Administracyjny w swym rozstrzygnięciu odniósł się do art. 91 ust. 1 RODO. Zgodnie z tym przepisem jeżeli w państwie członkowskim w momencie wejścia w życie RODO (25 maja 2018 r.) kościoły i związki lub wspólnoty wyznaniowe stosowały szczegółowe zasady ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem, wówczas mogą je nadal stosować. Zasady muszą być jednak dostosowane do RODO.

Na tej podstawie Sąd stwierdził, że Kościół Rzymskokatolicki w dniu wejścia w życie RODO stosował reguły dotyczące przetwarzania danych osobowych, m.in. w kwestii prowadzenia ksiąg parafialnych, gdzie z wykorzystaniem danych osobowych odnotowywano fakty udzielenia sakramentu chrztu, zawarcia małżeństwa czy śmierci członków danej wspólnoty religijnej. Dostęp do danych osobowych był ograniczony, w zakresie:

• wglądu do ksiąg,

• uzyskiwania odpisów,

• wprowadzania zmian we wpisach.

Rozwiązania te, przyjęte w Kodeksie kanonicznym, jednak należy uznać za zasady przetwarzania danych osobowych. Chodzi tu w szczególności o przepisy dotyczące ochrony prywatności i intymności zawarte w Kodeksie Prawa Kanonicznego (zwłaszcza w kanonie 220). Na tej podstawie NSA przyjął, że art. 91 ust. 1 RODO dotyczy właśnie Kościoła Rzymskokatolickiego.

Kolejnym wymogiem było dostosowanie tych reguł do RODO. W ocenie NSA Kościół Rzymskokatolicki ten wymóg spełnił.

Dostosowanie to miało miejsce w Dekrecie ogólnym w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim, wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski 13 marca 2018 r., na podstawie kanonu 455 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w zw. z art. 18 Statutu Konferencji Episkopatu Polski. Został on wydany podczas 378. Zebrania Plenarnego w Warszawie, po uzyskaniu specjalnego zezwolenia Stolicy Apostolskiej z 3 czerwca 2017 r.

NSA, potwierdzając wyłączenie Kościoła Rzymskokatolickiego spod RODO, potwierdził dotychczasowe stanowisko w orzecznictwie. Było ono wyrażane m.in. w wyrokach NSA z 14 lipca 2022 r. III OSK 2776/21 i z 25 maja 2022 r. III OSK 2273/21, a także w wyroku WSA w Warszawie z 16 października 2019 r. II SA/Wa 907/19.

• wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 listopada 2022 r. (III OSK 2461/21)