Wykorzystanie wizerunku dzieci i ich opiekunów – czy potrzebna jest zgoda

Opisane zagadnienie ma dwa aspekty: prawnoautorska ochrona utworu oraz ochrona danych osobowych. Z przytoczonego stanu faktycznego wynika, że ośrodek chce korzystać z wizerunku osoby fizycznej, często małoletniej. Wizerunek ten może być przy tym nie tylko częścią krajobrazu, ale wręcz głównym lub wyłącznym motywem utworu (tj. zdjęcia).

Na tak określone wykorzystywanie wizerunku dziecka czy też jego opiekuna konieczne jest uprzednie pozyskanie zgody osób, których wizerunek ośrodek zamierza utrwalić, a następnie wykorzystywać na zakreślonych polach eksploatacji (tj. Internet, prasa papierowa, emisja programu telewizyjnego). Wynika to z art. 81 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W przypadku dziecka zgodę na wykorzystanie jego wizerunku udziela opiekun prawny dziecka.

Wykorzystywanie wizerunku bez zgody zainteresowanego naraża administrator danych na ryzyko zgłoszenia przez taką osobę żądania:

• zaniechania korzystania z jej wizerunku;
• dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, w szczególności przez złożenie publicznego oświadczenia o odpowiedniej treści i formie;
• zapłaty zadośćuczynienia;
• zobowiązania Państwa przez sąd do uiszczenia odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Niezależnie od tego administrator danych może także zostać pozwany z tytułu naruszenia dóbr osobistych osoby, której wizerunek jest wykorzystywany bez jej zgody. Kodeks cywilny chroni bowiem wizerunek człowieka, jako dobro osobiste. Jeżeli zaś czyjeś dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, pokrzywdzony może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne.

W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, żeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności żeby złożyła oświadczenie o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli zaś wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Wizerunek stanowi dane osobowe bowiem zawiera w sobie informacje umożliwiające identyfikację konkretnej osoby fizycznej. Z tego też powodu w oświadczeniu o zgodzie na wykorzystanie wizerunku zgoda na przetwarzanie danych osobowych obejmuje nie tylko imię i nazwisko, ale również sam wizerunek. W tym zakresie podlega ochronie u administratora danych osobowych na takich samych zasadach jak pozostałe dane osobowe.