Potrzebne jasne zasady przetwarzania danych osobowych w programach ochrony powietrza – apel Prezesa UODO

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) zwrócił się do Minister Klimatu i Środowiska z wnioskiem o podjęcie prac legislacyjnych mających na celu doprecyzowanie przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie przetwarzania danych osobowych. Wystąpienie dotyczy art. 91 tej ustawy, regulującego opracowywanie programów ochrony powietrza przez zarządy województw.

Obecnie, w związku z realizacją uchwał dotyczących programów ochrony powietrza, samorządy zgłaszają poważne wątpliwości co do zakresu danych osobowych, które mogą być legalnie przetwarzane. Brak precyzyjnych zapisów powoduje niepewność prawną i ryzyko naruszenia przepisów RODO.

W uchwałach samorządowych, takich jak uchwała Sejmiku Województwa Mazowieckiego, pojawiają się zapisy umożliwiające gminom korzystanie z różnych źródeł danych – od inwentaryzacji budynków, przez bazę CEEB, po informacje z kontroli źródeł ciepła czy wywiadów środowiskowych. Jednak brak ustawowego określenia zakresu tych danych i źródeł ich pozyskiwania budzi wątpliwości co do legalności działań samorządów.

Prezes UODO podkreśla, że to ustawa, a nie akty prawa miejscowego, powinna precyzyjnie określać, jakie dane mogą być przetwarzane i z jakich źródeł mogą pochodzić. Tylko takie rozwiązanie zapewni zgodność z zasadami RODO, w tym ograniczeniem celu i minimalizacją danych.

Samorządy wskazują, że obecne przepisy nie określają jednoznacznie, jakie dane mogą być pozyskiwane w ramach realizacji programów ochrony powietrza. W praktyce prowadzi to do sytuacji, w której mogą być przetwarzane dane osobowe w sposób niezgodny z prawem, co stwarza ryzyko naruszenia praw podstawowych obywateli.

Prezes UODO zwraca uwagę, że każda podstawa prawna do przetwarzania danych powinna jasno określać zakres danych i cel ich przetwarzania, zgodnie z art. 6 ust. 3 RODO oraz zasadami wynikającymi z art. 5 RODO (ograniczenie celu, minimalizacja danych).

W świetle zgłaszanych problemów Prezes UODO postuluje wprowadzenie zmian legislacyjnych, które:

• określą w ustawie Prawo ochrony środowiska zakres i źródła danych osobowych, jakie mogą być przetwarzane przez samorządy w ramach programów ochrony powietrza,

• zapewnią zgodność z RODO i Konstytucją RP,

• ograniczą ryzyko naruszenia praw obywatelskich,

• ułatwią samorządom prawidłową realizację zadań związanych z ochroną powietrza.

Zgodnie z RODO, przetwarzanie danych osobowych musi być niezbędne do realizacji celu określonego w przepisach prawa, a zakres danych powinien być ograniczony do minimum. Brak precyzyjnych regulacji na poziomie ustawowym może prowadzić do naruszeń praw osób, których dane dotyczą, w tym prawa do prywatności i ochrony danych osobowych gwarantowanych przez Konstytucję RP.