Jak zrealizować obowiązek informacyjny RODO mikroprzedsiębiorców

Michał Kowalski

Autor: Michał Kowalski

Dodano: 26 kwietnia 2024
4c6df4b86f73fb83e25529f52bdcc9a9c6e8a913-xlarge

Przepisy krajowe mogą wprowadzać ułatwienia w wykonywaniu obowiązków wynikających z RODO np. obowiązku informacyjnego. W Polsce takim aktem prawnym jest ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. nazywana popularnie ustawą wdrażającą RODO. Przewidziano w niej udogodnienia w realizacji obowiązku informacyjnego RODO dla mikroprzedsiębiorców. Jeśli masz mikro firmę, to ten artykuł jest właśnie dla Ciebie.

Ochrona danych osobowych u mikroprzedsiębiorcy wg ustawy wdrażającej RODO

Ustawa z 21 lutego 2019 r. przewiduje udogodnienia mikroprzedsiębiorców w stosowaniu RODO. Dotyczy to w szczególności obowiązku informacyjnego. W pierwszej kolejności warto przypomnieć, kto ma status mikroprzedsiębiorcy (potocznie - mikro firmy).  Otóż jest to przedsiębiorca, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:

  • zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
  • osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro (art. 7 ust. 1 pkt 1 Prawa przedsiębiorców).

Warunki te muszą zostać spełnione łącznie. Tylko taki przedsiębiorca podlega udogodnieniom, o którym mowa w artykule.

Jak wypełnić obowiązek informacyjny RODO u mikroprzedsiębiorcy

Na czym polega uproszczenie? Otóż mikroprzedsiębiorca może zrealizować obowiązek informacyjny względem konsumentów poprzez:

  • wywieszenie w widocznym miejscu w lokalu przedsiębiorstwa lub
  • udostępnienie na swojej stronie internetowej stosownych informacji.

Ustawa wdrażająca RODO w odróżnieniu od ogólnego rozporządzenia o ochronie danych wprost wskazuje więc sposoby przekazania klauzuli informacyjnej RODO.

Przykład

Przedsiębiorca prowadzi salon kosmetyczny, w którym nie zatrudnia on żadnych pracowników. W związku z rezerwacją telefoniczną i internetową  terminów przetwarza on dane osobowe klientów - imię i nazwisko, numer telefonu. Jego roczny obrót netto oscyluje wokół kwoty 100 tys. zł. Mając status przedsiębiorcy, może on spełnić obowiązek informacyjny wobec swoich klientów:

  • wywieszając klauzulę informacyjną RODO np. w poczekalni.
  • opublikować ją na swojej stronie internetowej lub na firmowym profilu na Facebooku bądź innym portalu społecznościowym, z którego korzystają jego klienci (warto umieścić łącze do klauzuli w miejscu, w którym znajduje się formularz zapisu).

Warunkiem możliwość zapoznania się z informacjami w klauzuli

Aby skorzystać z udogodnień wprowadzonych ustawą wdrażającą, należy zapewnić podmiotom danych możliwość zapoznania się z informacjami z art. 13 RODO. Wymóg ten jest w istocie potwierdzeniem obowiązku z art. 12 RODO.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy wdrażającej RODO: „Warunkiem uznania ww. obowiązków informacyjnych za spełnione jest jednocześnie to, że osoba fizyczna, której dane dotyczą, będzie miała faktyczną możliwość zapoznania się z ww. informacjami.”

Przykład

Administrator świadczy usługi kosmetyczne. Umieszczenie klauzuli informacyjnej RODO w miejscu niedostępnym dla klientów np. na zapleczu salonu kosmetycznego, oznacza, że obowiązek z art. 13 RODO nie został spełniony. Taki sposób realizacji obowiązku informacyjnego jest w opisanych okolicznościach niewłaściwy.

Ułatwienia dotyczą obowiązku informacyjnego wg art. 13 RODO

Co istotne, udogodnienia w zakresie realizacji obowiązku informacyjnego RODO dotyczą wyłącznie przypadku pozyskiwania danych osobowych bezpośrednio od osób, których te dane dotyczą, czyli według art. 13 ogólnego rozporządzenia o ochronie danych.

Jeśli mikro firma pozyskuje dane osobowe z innego źródła niż od podmiotów danych, wówczas uproszczone wykonanie obowiązku informacyjnego np. przez wywieszenie stosownych informacji w lokalu przedsiębiorstwa może zostać uznane za niewystarczające.

Jak realizować obowiązek informacyjny między przedsiębiorcami

Nowe rozwiązanie nie dotyczy umów zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami. W takim przypadku mikroprzedsiębiorca musi wypełniać obowiązek informacyjny na ogólnych zasadach.

Przykład

Mikroprzedsiębiorca świadczy usługi w postaci detailingu samochodów. Zamówienia od klientów przyjmuje drogą telefoniczną lub poprzez oficjalny profil przedsiębiorcy na portalu społecznościowym. Na tym portalu opublikował on klauzulę informacyjną RODO. W przypadku, gdy przedsiębiorca wykonuje usługę na rzecz konsumenta, w zupełności wystarczająca będzie publikacja klauzuli w dostępnym miejscu na portalu społecznościowym. Istnienie natomiast ryzyko, że w przypadku umów zawieranych z przedsiębiorcami (np. firmą wypożyczającą samochody). Dotyczy to zwłaszcza przypadku, gdy ta firma dokonuje zamówienia telefonicznego, nie wchodząc w związku z tym zamówieniem na profil przedsiębiorcy na portalu społecznościowym), zaś przedsiębiorca przetwarza dane osobowe przedstawicieli tej firmy, takie jak imiona i nazwiska, numer telefonu ewentualnie adres poczty elektronicznej.

Nie wszystkie umowy zawierane przez mikroprzedsiębiorców objęte ułatwieniami

To nie wszystko. Ułatwienia w zakresie realizacji obowiązku informacyjnego nie obejmują niektórych umów, nawet jeśli są one zawierane z konsumentami. Wyłączone zostały tu umowy wskazane w art. 3 i 4 ustawy o prawach konsumenta m.in. umowy dotyczące usług finansowych, niezależnie od tego czy są zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość czy też nie). Dotyczy to zwłaszcza następujących usług:

  • czynności bankowe,
  • umowy kredytu konsumenckiego,
  • czynności ubezpieczeniowe,
  • umowy nabycia lub odkupienia jednostek uczestnictwa funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego,
  • umowy nabycia lub objęcia certyfikatów inwestycyjnych funduszu inwestycyjnego zamkniętego,
  • usługi płatnicze.

Ułatwienie nie dotyczy przetwarzania danych wrażliwych

Z ułatwienia nie skorzysta również mikroprzedsiębiorca, który:

  • przetwarza dane szczególnej kategorii (wrażliwe),
  • udostępnia dane szczególnej kategorii innym administratorom, z wyjątkiem przypadku gdy osoba, której dane dotyczą, wyraziła zgodę na udostępnienie swoich danych albo udostępnienie danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązku ciążącego na administratorze.

Zgodnie z art. 9 RODOdane szczególnej kategorii (dane wrażliwe) to dane ujawniające:

  • pochodzenie rasowe lub etniczne,
  • poglądy polityczne,
  • przekonania religijne lub światopoglądowe,
  • przynależność do związków zawodowych
  • dane genetyczne,
  • dane biometryczne w celu jednoznacznego zidentyfikowania osoby fizycznej,
  • dane dotyczących zdrowia, seksualności lub orientacji seksualnej tej osoby (art. 9 ust. 1 RODO).

Zakres informacji o przetwarzaniu danych pozostaje bez zmian

W ramach udogodnień dla mikro firm nie zmienia się natomiast zakres informacji, jaki powinien zostać przekazany osobie, od której pozyskano dane. Klauzula informacyjna sporządzana przez mikroprzedsiębiorcę dla swojego konsumenta musi zawierać:

  • tożsamość i dane kontaktowe administratora danych osobowych oraz (gdy ma to zastosowanie) tożsamość i dane kontaktowe przedstawiciela ADO,
  • dane kontaktowe inspektora ochrony danych (gdy ma to zastosowanie),
  • cele przetwarzania danych osobowych, oraz podstawę prawną przetwarzania;
  • prawnie uzasadnione interesy realizowane przez administratora lub przez stronę trzecią (jeżeli dane są przetwarzane na zasadzie art. 6 ust. 1 lit. f RODO),
  • informacje o odbiorcach danych osobowych lub o kategoriach odbiorców (jeżeli istnieją)
  • informacje o zamiarze przekazania danych osobowych do państwa trzeciego lub organizacji międzynarodowej oraz o stwierdzeniu lub braku stwierdzenia przez Komisję odpowiedniego stopnia ochrony lub w przypadku przekazania, o którym mowa w art. 46, art. 47 lub art. 49 ust. 1 akapit drugi RODO, wzmiankę o odpowiednich lub właściwych zabezpieczeniach oraz o możliwościach uzyskania kopii danych lub o miejscu udostępnienia danych (gdy ma to zastosowanie),
  • okres, przez który dane osobowe będą przechowywane, a gdy nie jest to możliwe, kryteria ustalania tego okresu;
  • informacje o prawie do żądania od administratora dostępu do danych osobowych dotyczących osoby, której dane dotyczą, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania lub o prawie do wniesienia sprzeciwu wobec przetwarzania, a także o prawie do przenoszenia danych;
  • jeżeli przetwarzanie odbywa się na podstawie zgody podmiotu danych – informacje o prawie do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem;
  • informacje o prawie wniesienia skargi do organu nadzorczego (Prezesa UODO),
  • informację, czy podanie danych osobowych jest wymogiem ustawowym lub umownym lub warunkiem zawarcia umowy oraz czy osoba, której dane dotyczą, jest zobowiązana do ich podania i jakie są ewentualne konsekwencje niepodania danych;
  • informacje o zautomatyzowanym podejmowaniu decyzji, w tym o profilowaniu, o którym mowa w art. 22 ust. 1 i 4 RODO, oraz (przynajmniej w tych przypadkach) istotne informacje o zasadach ich podejmowania, a także o znaczeniu i przewidywanych konsekwencjach takiego przetwarzania dla osoby, której dane dotyczą (art. 13 ust. 1 i 2 RODO).

Pobierz wzór klauzuli informacyjnej:

 

Michał Kowalski

Autor: Michał Kowalski

Radca prawny, specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz prawa oświatowego, redaktor licznych publikacji

Nasi partnerzy i zdobyte nagrody » 


Nagrody i wyróżnienia» 

Poznaj kluczowe zagadnienia, z jakimi możesz się zetknąć podczas codziennej pracy IODO.
E-kurs dla początkującego Inspektora Danych Osobowych. Rzetelna wiedza i praktyczne ćwiczenia.

24-h bezpłatny test portalu!
Zyskaj pełen dostęp do bazy porad i aktualności!

SPRAWDŹ »

x