Upublicznienie nagrania z wizerunkiem osób – czy trzeba pozyskać zgody

Nie ulega wątpliwości, że daną osobową w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych jest np. zarejestrowany głos czy wizerunek. Jest to bowiem informacja, która jednoznacznie pozwala zidentyfikować konkretną osobę fizyczną. Aby móc przetwarzać takie dane osobowe, należy spełnić ogólne przesłanki z art. 23 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych (uodo). Podstawową (choć nie jedyną) jest zgoda osoby nagrywanej. Zgoda taka powinna wskazywać w swojej treści na cele, do których dane osobowe będą wykorzystywane. Jeżeli wizerunek dzieci ma być upubliczniony, to cel taki musi zostać wyraźnie zawarty w treści zgody.

Zasadniczo ustawa o ochronie danych osobowych nie reguluje kwestii związanych z wyrażaniem przez rodziców lub opiekunów zgody na przetwarzanie danych osobowych dzieci. Kwestie te są regulowane przepisami Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – w imieniu dzieci zgody udzielają rodzice lub opiekunowie prawni.

Jako administratora danych należy rozumieć organ, jednostkę organizacyjną, bądź podmiot lub osoby, o których mowa w art. 3 ustawy o ochronie danych osobowych, jeśli decydują o celach i środkach przetwarzania danych osobowych. Zatem to podmioty, które przetwarzają dane osobowe w związku z działalnością zarobkową, zawodową lub do realizacji celów statutowych, będą co do zasady administratorami danych wykorzystywanych w ramach ich działalności. W opisanym przypadku administratorem danych będzie podmiot, który zbiera dane osobowe i decyduje o celach i środkach przetwarzania tych danych (dokonuje nagrania).

A co w przypadku gdy nagranie jest następne udostępniane innym podmiotom, np. lokalnej telewizji? Zakładając, że nagrania dokonała gmina i ona jest administratorem danych osobowych (gmina pobrała zgody od rodziców lub opiekunów dzieci), to wyłącznie gmina jest uprawniona do przetwarzania danych osobowych dzieci. Udostępniając nagranie telewizji, gmina zawiera z nią umowę licencyjną lub umowę przeniesienia praw autorskich. Nie ma już jednak konieczności zawarcia umowy powierzenia przetwarzania danych osobowych osób uwiecznionych na filmie. W takim wypadku licencjobiorca (telewizja) pobiera w umowie prawnoautorskiej oświadczenie licencjodawcy (gminy), że gmina uzyskała wszelkie wymagane prawem zgody na realizację utworu i na jego eksploatację na polach eksploatacji wskazanych w umowie licencyjnej czy umowie przeniesienia autorskich praw majątkowych.

Mówiąc inaczej, kwestia pobrania zgody istnieje tylko na początku, przy nagraniu. Dalszy obrót utworem audiowizualnym nie wymaga już zawierania umów powierzenia przetwarzania danych osobowych, skoro podmiot, którego dane są przetwarzane, zgodził się na upublicznienie jego danych w postaci wizerunku czy głosu.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, tzw. RODO) będzie skuteczne w Polsce od 25 maja 2018 r. RODO odnosi się do wyrażania zgody w imieniu dzieci, kwestię tę reguluje art. 8 ust. 2 RODO. W przypadku gdy usługa społeczeństwa informacyjnego jest oferowana bezpośrednio dziecku, które nie ukończyło 16 lat (polski ustawodawca chce obniżyć tę granicę do 13 lat), wymagane jest pobranie zgody na przetwarzanie danych osobowych dziecka. Zgodę tę powinna wyrazić (lub też zaaprobować zgodę wyrażoną przez dziecko) osoba sprawująca władzę rodzicielską lub opiekę nad dzieckiem.

W takich przypadkach administrator danych musi zweryfikować, czy zgoda lub aprobata zgody została wyrażona przez rodzica lub opiekuna. Powinien przy tym:

• uwzględnić dostępną technologię,
• w celu weryfikacji podjąć „rozsądne” starania,
• uwzględnić ogólne przepisy prawa umów państw członkowskich, takie jak przepisy o ważności, zawieraniu lub skutkach umowy wobec dziecka.

Jeżeli zgoda jest udzielana przez samo dziecko, od rodzica lub opiekuna tego dziecka trzeba wymagać nie zgody, ale aprobaty zgody wyrażonej przez dziecko.